Prawo spadkowe reguluje procedurę dziedziczenia po śmierci spadkodawcy. Szereg spraw spadkowych ma na celu rozstrzygnięcie, co stanie się z majątkiem po śmierci danej osoby. W prawie spadkowym możemy wyróżnić kilka konkretnych postępowań.
a) Stwierdzenie nabycia spadku
Jedną z najczęściej spotykanych spraw spadkowych w sądach jest stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym.
W ramach postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, sąd wskazuje kto, na jakiej podstawie oraz w jakim udziale dziedziczy po spadkodawcy.
Gdy spadkodawca pozostawił po sobie testament, wówczas sąd jest zobowiązany do zbadania czy został on sporządzony w odpowiedniej formie, czy nie było innych testamentów, a nawet może dokonać wykładni testamentu, tak aby była ona zgodna z wolą spadkodawcy.
W przypadku, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu, sąd bada z urzędu kto jest spadkobiercą i w jakim udziale dziedziczy po zmarłym.
Spadkobierca w ramach postępowania spadkowego może przyjąć spadek wprost, z dobrodziejstwem inwentarza, jak również może spadek odrzucić. Wszystko zależy od majątku i ewentualnych długów jakie pozostawił po sobie spadkodawca. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku składa się do sąd rejonowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy.
Dla przykładu, jeśli ostatnim miejscem zamieszkania zmarłego był Poznań to sądem właściwym może być Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w Poznaniu lub Sąd Rejonowy Poznań – Grunwald i Jeżyce w Poznaniu.
b) Zachowek
W przypadku, gdy spadkodawca pominął w testamencie osobę najbliższą tj. syna, córkę, żonę lub rodziców, którzy byliby powołani do spadku na podstawie ustawy, wówczas przysługuje im roszczenie o zachowek.
Zachowek ma na celu ochronę osób najbliższych zmarłego tak, aby nie zostali oni pokrzywdzeni na skutek zapisów testamentowych spadkodawcy.
Wysokość zachowku to połowa udziału spadkowego, który by przypadał osobie najbliższej, gdyby dziedziczyła na podstawie ustawy. Jeżeli uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępnym uprawnionym jest małoletni to należy się im dwie trzecie wartości udziału spadkowego.
Przepisy prawa w sposób szczegółowy wskazują podstawę obliczenia zachowku oraz ustalenia jego wysokości.
W szczególności zapis windykacyjny oraz darowiznę dokonane przez spadkodawcę na rzecz uprawnionego do zachowku zalicza się na należny mu zachowek.
Dochodzenie zachowku jest sprawą spadkową zbliżoną do dochodzenia zapłaty w zwykłym postępowaniu cywilnym.
Roszczenie o zachowek ulega przedawnieniu po upływie 5 lat od dnia ogłoszenia testamentu.
c) Dział spadku
Dział spadku ma na celu rozdysponowanie rzeczy wchodzących w skład spadku po zmarłym.
Aby doszło do działu spadku, konieczne jest najpierw przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku lub notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia.
Ułamek wskazany w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, wskazuje w jakiej części spadkobierca dziedziczy cały majątek, a nie konkretny przedmiot. Dlatego też konieczne jest przeprowadzenie działu spadku. Dopiero w postępowaniu o dział spadku dochodzi do podziału majątku, a określone przedmioty stają się wyłączną własnością poszczególnych spadkobierców.
Jeżeli spadkobiercy są zgodni może dojść do umownego działu spadku. Natomiast, gdy spadkobiercy nie mogą się porozumieć, wówczas konieczne jest przeprowadzenie sądowego działu spadku.
W toku postępowania skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd.
d) Wydziedziczenie
Wydziedziczenie jest instytucją prawa spadkowego do której może dojść jedynie w testamencie. Wydziedziczenie ma taki skutek, że osoba najbliższa dla zmarłego nie może dochodzić zachowku od spadkobierców. Należy więc odróżnić sytuację, gdy spadkodawca pomija w testamencie osobę najbliższą, od wydziedziczenia, które jest związane z pozbawieniem zachowku.
Do wydziedziczenia może dojść, jeżeli uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia
społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa
przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Prowadzenie spraw spadkowych
Nasza kancelaria specjalizuje się w prowadzeniu spraw spadkowych. Jeżeli szukasz pomocy i chciałbyś skonsultować swoją sprawę to jesteśmy do Twojej dyspozycji e-mail: kontakt@adwokat-szerszen.pl oraz telefonicznie: 667 121 811.