Zadośćuczynienie – definicja kodeksowa – adwokat Poznań
Zgodnie z art. 445 § 1 Kodeksu Cywilnego: „W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”.
O jakie wypadki więc chodzi?
Sąd może zasądzić na rzecz powoda odpowiednią kwotę, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.
Natomiast jeśli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego to wówczas sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Przez krzywdę rozumie się w prawie, szkodę niematerialną, moralną, wyrządzoną bezprawnie. Krzywda związana jest z poczuciem nieszczęścia, cierpienia, bólu, lęku i dyskomfortu psychicznego. Można więc przyjąć, że są to wszelkie negatywne przeżycia zarówno psychiczne, jak i fizyczne związane ze zdarzeniem, które spowodowało uszkodzenia ciała lub rozstrój zdrowia.
Zadośćuczynienie, a odszkodowanie – adwokat Poznań
Przeważnie pojęcia zadośćuczynienia i odszkodowania są potocznie mylone.
Jak to zostało wskazane wyżej zadośćuczynienie ma za zadanie wynagrodzić poszkodowanemu cierpienia fizyczne i psychiczne, które musiał przeżyć w związku z bezprawnym zdarzeniem.
Pojęcie odszkodowania reguluje art. 444 § 1 Kodeksu Cywilnego, które stanowi, że: „W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu”.
Przykładowo więc, jeśli w wyniku wypadku zaszła konieczność podjęcia prywatnego leczenia, rehabilitacji, zakupu leków albo doszło do zniszczenia naszego mienia, wówczas wszelkie te koszty rekompensuje się poprzez przyznanie odszkodowania.
Zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych – prawnik Poznań
Przepisy prawa przewidują również możliwość zasądzenia zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych.
Zgodnie z art. 448 Kodeksu Cywilnego: „W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się”.
W zakresie przesłanek do zasądzenia zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 maja 2021 r., sygn.. akt: V CSK 17/21, gdzie wskazał że: „Roszczenie o zadośćuczynienie oparte na art. 448 k.c. nie ma charakteru subsydiarnego, tylko samodzielny i przysługuje obok zastosowania innych środków, koniecznych do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych, o ile te inne środki nie wyczerpują uprawnień osoby, której dobro osobiste naruszono. Wskazuje się na kompensacyjny i represyjny charakter zadośćuczynienia stwierdzając, że sąd nie może odmówić jego zasądzenia wówczas, gdy stwierdza, że krzywda została wyrządzona i istnieje potrzeba jej wyrównania odpowiednią kwotą pieniężną na skutek tego, że jest niemożliwe naprawienie, zminimalizowanie lub usunięcie skutków naruszenia dóbr osobistych poprzez zastosowanie środków ochrony niemajątkowej. Nie ma ustawowej gwarancji uzyskania zadośćuczynienia pieniężnego w razie naruszenia dóbr osobistych. Każda wyrządzona krzywda moralna powinna być naprawiona i usunięta, ale niekoniecznie kompensacją majątkową. Dopiero po stwierdzeniu naruszenia dobra osobistego, powstania krzywdy, ustaleniu jej rozmiaru ze względu na krąg odbiorców oraz skutki, rozważenia wymaga, czy możliwe jest jej naprawienie w drodze niepieniężnej oraz czy zachodzi potrzeba naprawienia jej zadośćuczynieniem pieniężnym. Artykuł 448 k.c. należy oceniać z punktu widzenia generalnych postanowień art. 24 § 1 k.c., określającego sposób usunięcia skutków dokonanego naruszenia dobra osobistego. Uprawnieniem sądu jest odstąpienie od zasądzenia zadośćuczynienia, jeżeli środki ochrony niemajątkowej będą wystarczające”.
Wysokość zadośćuczynienia – prawnik Poznań
Określenie wysokości przysługującego zadośćuczynienia jest uzależnione od wielu czynników. Sąd przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia bierze pod uwagę m.in.:
- długotrwałość następstw zdarzenia, np. okres dojścia do pełnej sprawności fizycznej/psychicznej;
- trwałość skutków np. kalectwo, oszpecenie;
- prognozy na przyszłość;
- wiek poszkodowanego;
- niemożność kontynuowania aktywności życiowej np. wykonywania zawodu, dalszego realizowania pasji;
- niemożność posiadania dzieci;
- rodzaj i stopień winy sprawcy.
Analiza tych wszystkich okoliczności pozwala oszacować możliwą do dochodzenia kwotę na drodze sądowej.
Wskazał na to m.in. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 24 czerwca 2021 r., sygn. akt: I ACa 279/21: „Przepisy k.c. nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględnić przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego. Sąd bierze pod uwagę wszystkie okoliczności konkretnej sprawy mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, prognozę na przyszłość oraz wiek poszkodowanego. W konkretnych sytuacjach musi to prowadzić do uogólnień wyrażających zakres doznanego przez poszkodowanego uszczerbku niemajątkowego”.
Natomiast Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 maja 2021 r., sygn. akt: V CSKP 114/21, wskazał że: „Najistotniejszym celem zadośćuczynienia jest wynagrodzenie doznanej przez poszkodowanego krzywdy, czyli zrealizowanie funkcji kompensacyjnej. Ma ono umożliwić mu uzyskanie satysfakcji, która wpłynie korzystnie na jego samopoczucie i pozwoli zniwelować poczucie krzywdy wywołanej czynem niedozwolonym. Przyjmuje się, że zasadniczo podstawowymi kryteriami, decydującymi o jego wysokości jest rozmiar i intensywność doznanej krzywdy, ocenianej według kryteriów zobiektywizowanych, stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, trwałość skutków czynu niedozwolonego, prognozy na przyszłość oraz wiek poszkodowanego. Zadośćuczynienie powinno obejmować również krzywdę, którą poszkodowany będzie na pewno odczuwał w przyszłości oraz tę, którą można w chwili wyrokowania przewidzieć”.
Dochodzenie zadośćuczynienia na drodze sądowej – prawnik Poznań
Jeśli przyczyną uszkodzenia ciała, wywołania rozstroju zdrowia lub śmierci osoby najbliższej był wypadek samochodowy to zadośćuczynienie jest dochodzone z ubezpieczenia OC sprawcy. Podkreślenia wymaga, że ubezpieczyciele w przeważającej liczbie przypadków zaniżają wysokość zadośćuczynienia. Wówczas jedynym sposobem na uzyskanie przysługującej kwoty jest skierowanie sprawy na drogę sądową.
Jeśli do uszkodzenia ciała, wywołania rozstroju zdrowia lub śmierci osoby, doszło przykładowo w wyniku pobicia, wówczas istnieje możliwość dochodzenia zadośćuczynienia od sprawców tego czynu.
Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę – na zasadach określonych w kodeksie cywilnym – może być przyznane poszkodowanemu od skazywanego sprawcy szkody także w postępowaniu karnym. Aby sąd mógł zasądzić takie zadośćuczynienie, konieczne jest sporządzenie wniosku o zasądzenie zadośćuczynienia.
Nasza kancelaria posiada niezbędną wiedzę oraz doświadczenie w prowadzeniu spraw karnych, spadkowych, rodzinnych, cywilnych oraz administracyjnych. Udzielamy naszym klientom porad prawnych oraz prowadzimy sprawy przed wszelkimi sądami, w szczególności w takich miastach jak Poznań, Konin, Września, Śrem, Środa Wielkopolska, Kościan, Oborniki, Gniezno i inne na terenie Województwa Wielkopolskiego. Jeśli masz jakiekolwiek pytania w swojej sprawie lub osoby Ci najbliższej to pozostajemy do dyspozycji mailowo: kontakt@adwokat-szerszen.pl oraz telefonicznie: 667 121 811.