Oszustwo to jedno z najczęściej popełnianych przestępstw przeciwko mieniu, które może przybrać wiele form i dotknąć zarówno osoby prywatne, jak i firmy. W języku potocznym oszustwo bywa często nazywane wyłudzeniem, co – zgodnie z polskim prawem – jest w wielu przypadkach uzasadnione. Z prawnego punktu widzenia wyłudzenie to bowiem forma oszustwa, w której sprawca uzyskuje mienie lub świadczenie poprzez wprowadzenie ofiary w błąd. Co dokładnie oznacza oszustwo, jak rozumie je prawo karne i jakie konsekwencje grożą sprawcom?
Czym jest oszustwo według prawa?
Zgodnie z art. 286 §1 Kodeksu karnego, oszustwo polega na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania sytuacji. Celem takiego działania zawsze jest osiągnięcie korzyści majątkowej.
W praktyce oszustwa mogą przyjmować różnorodne formy – od podszywania się pod inną osobę, przez fałszowanie dokumentów, aż po tworzenie fikcyjnych firm i inwestycji. Szczególną kategorią są oszustwa internetowe, w tym np. wyłudzenie danych osobowych lub numerów kart kredytowych.
Wyłudzenie jako forma oszustwa
Choć terminy „oszustwo” i „wyłudzenie” bywają używane zamiennie, warto wiedzieć, że wyłudzenie jest pojęciem węższym, obejmującym te przypadki oszustwa, w których dochodzi do świadomego uzyskania świadczenia w wyniku wprowadzenia kogoś w błąd. Najczęściej spotykane formy wyłudzenia to:
- Wyłudzenie kredytu – zaciąganie pożyczki na fałszywych danych lub z zamiarem jej niespłacania.
- Wyłudzenie towarów lub usług – np. zamówienie produktu z zamiarem nieuiszczenia zapłaty.
- Wyłudzenie odszkodowania – np. zgłaszanie nieistniejącej szkody w celu uzyskania pieniędzy z ubezpieczenia.
We wszystkich tych przypadkach podstawą odpowiedzialności jest prawo karne, które przewiduje karę pozbawienia wolności nawet do 8 lat.
Jakie kary grożą za oszustwo?
Oszustwo jako przestępstwo ścigane z urzędu podlega sankcjom określonym w Kodeksie karnym. Podstawową karą za oszustwo jest:
- kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.
W przypadku oszustwa mniejszej wagi sprawcy grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 286 §3 kk).
W szczególnie poważnych sprawach, gdy oszustwo dotyczy dużych kwot, wielu pokrzywdzonych lub działań w zorganizowanej grupie przestępczej, sąd może orzec surowsze sankcje. Oprócz kary więzienia może to być także obowiązek naprawienia szkody, grzywna czy zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
Obrona w sprawach karnych dotyczących oszustwa
Osoby podejrzane o popełnienie oszustwa lub wyłudzenia mają prawo do obrony na każdym etapie postępowania karnego. Prawo karne zapewnia oskarżonemu szereg uprawnień – m.in. prawo do milczenia, prawo do pomocy adwokata oraz domniemanie niewinności do momentu wydania prawomocnego wyroku skazującego.
Dobry adwokat specjalizujący się w sprawach karnych może znacząco wpłynąć na przebieg postępowania – zarówno na etapie dochodzenia, jak i podczas procesu sądowego. Rolą obrońcy jest m.in.:
- analiza akt sprawy i zebranego materiału dowodowego,
- wskazywanie uchybień formalnych,
- przygotowanie wniosków dowodowych,
- reprezentacja oskarżonego przed sądem,
- negocjacje z prokuratorem w sprawie ugody lub dobrowolnego poddania się karze.
W niektórych przypadkach możliwe jest także umorzenie postępowania lub zmiana kwalifikacji prawnej czynu na lżejszy, np. próbę oszustwa zamiast dokonania. W sytuacji, gdy oskarżony działał nieumyślnie, pod wpływem błędu lub bez zamiaru wyłudzenia korzyści, odpowiednio poprowadzona obrona może zadecydować o korzystnym dla niego rozstrzygnięciu.
Podjęcie współpracy z doświadczonym prawnikiem już na wczesnym etapie postępowania to często klucz do ograniczenia ryzyka skazania lub złagodzenia kary. Dlatego każdy, kto otrzymał zarzut oszustwa lub wyłudzenia, powinien jak najszybciej skorzystać z porady prawnej.
Podsumowanie
Oszustwo, nazywane również wyłudzeniem, to przestępstwo ścigane przez prawo karne, które może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych. Osoby podejrzane o dokonanie takiego czynu powinny niezwłocznie skonsultować się z adwokatem, aby zapewnić sobie skuteczną obronę i zagwarantować przestrzeganie ich praw w toku postępowania. Znajomość przepisów i procedur karnych może mieć decydujące znaczenie dla wyniku sprawy.
Nasza kancelaria posiada niezbędną wiedzę oraz doświadczenie w prowadzeniu spraw karnych, spadkowych, rodzinnych, cywilnych oraz administracyjnych. Udzielamy naszym klientom porad prawnych oraz prowadzimy sprawy przed wszelkimi sądami, w szczególności w takich miastach jak Poznań, Konin, Września, Śrem, Środa Wielkopolska, Kościan, Oborniki, Gniezno i inne na terenie Województwa Wielkopolskiego. Jeśli masz jakiekolwiek pytania w swojej sprawie lub osoby Ci najbliższej to pozostajemy do dyspozycji mailowo: kontakt@adwokat-szerszen.pl oraz telefonicznie: 667 121 811.